TƯ LIỆU ĐỀN TAM TOÀ

Tọa lạc trên một gò đất cao, tại bến Đò - Thôn Bình Tây cũ. Phía trước là dòng sông nghiêu thủy xung quanh được bao bọc bởi cây cối muôn loài rậm rạp xanh tươi, quanh năm chim hót véo von, mùa đông đến đây cảm thấy ấm áp, mùa hè thì mát mẽ dễ chịu tạo nên một phong cảnh hữu tình mà ít ai biết được rằng nơi đây chính là chốn Linh Thiêng ngày trước của dân làng Phất Não .

Vùng đất bến đò này chính là cụm di tích linh thiêng hồn cốt gồm có những đền như sau: 

1. Đền thờ Thái Phó Bình Chương Quân Quốc Trọng Sự (Tể Tướng Tô Hiến Thành)

2. Đền Thờ Cá Ông (thờ Nam Hải Bồ Tát) 

3. Đình Thánh 

4. Chùa Vãn Nghiêu 

5. Đền Thành Hoàng.

Về Đền Tam Toà thì được xây dựng vào khoảng trước Thế Kỷ XV. Thờ các vị thánh và các vị Tôn Thần 

“Đông Nam Sát Hải Lang Lại Nhị Đại Tướng Quân “

“Trường Trạm Dực Bảo Trung Hưng Hà Bá Thuỷ Quan “

Với kiến trúc cổ kính, gồm có 3 toà chính thượng - Trung - và hạ điện, Phía trong đền được được đắp hình lưỡng Long chầu Nguyệt - phía ngoài được xây cổng Tam quan và dựng 2 con nghê bằng đá rất to để trấn giữ đền.

Tất cả từ mái ngói rêu phong, viên gạch cỗ, tảng đá mòn, đến những hàng cây trăm năm tuổi ... tạo nên một khung cảnh linh thiêng lạ thường .

Hiện nay có rất nhiều sự tích về ngôi đền này, mà theo như dân làng kể lại rằng : 

Vào năm Bình thuận thứ 7 (Vua Lê) đã giẫn 1 đạo quân gồm 300 chiến thuyền tiến vào nam để giao tranh với chúa Trịnh, khi vào tới vùng đất này đoàn thuyền của vua đã bất ngờ bị dừng lại, nơi này dưới tác động của một lực thần bí nào đó, những chiếc chèo không thể khua xuống nước và gió thì yếu đi một cách bất thường. Nhà vua đã hỏi người dân trong làng về hiện tượng này. Sau đó ngài truyền lệnh xuống thuyền lên bờ vào đền làm lễ bái thần. Lạ kỳ thay khi đó vua vừa đặt chân qua cổng Tam quan thì một luồng gió mạnh thổi ào từ xa tới khoảng sân rộng cuộn tung lên những chiếc lá khô quay quay nhiều vòng trước mặt, trước hiện tượng ấy nhà vua cùng binh tướng đã tổ chức nghi lễ cầu thần. Xong lễ ngay lúc đó gió tứ phương nổi lên và đẩy đoàn thuyền đi nhanh đến kỳ lạ ...

Trở về từ cuộc chiến thắng vua Lê đã chính thức phong thần cho vùng đất này và về sau vua Khải định cũng đã ban tặng 2 đạo sắc phong trứ phong Hoằng Hiệp Thượng Đẳng Thần - và Bảo An Chính Trực Hữu Thiện Thần.

Kể từ đó bến đò neo trên dòng sông nghiêu thủy chính là nơi hội quân của các đợt giao tranh thời ấy. 

Thời kỳ chống pháp nơi đây cũng chính là nơi hội tụ của các chí sĩ yêu nước họp bàn việc đánh giặc cứu nước.

Vào những năm kháng chiến chống Mỹ nơi đây chính là vùng tập kết vũ khí đạn dược với chứng tích là đã bắn rơi 3 chiếc máy bay của Mỹ. 

 Trải qua mấy trăm năm chịu sự tàn phá của thiên nhiên và chiến tranh ác liệt cùng với nhiều biến cố, đáng tiếc thay, ngôi đền cỗ thủa xưa chỉ còn lại là những phế tích.

 Năm 2014 được sự quan tâm của chính quyền địa phương cùng đông đảo bà con nhân trong toàn xã và gia đình ông bà Dương Quang ở thôn bình Tây đã quyên góp và xây dựng lại một số phần đền cơ bản để phụng thờ các chư vị tôn thần và làm nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh cho dân làng như ngày trước. 

Trần Phong