Cũng không biết giếng có từ bao giờ, nhưng được các cụ cao niên trưởng lão trong làng kể lại thì giếng có từ khoảng thế kỷ thứ 15.
Còn dựa theo một số thuyết và những ghi chép trong sách Lĩnh Nam Chích Quái và sách Địa Lí Tả Ao thì cho rằng giếng xưa kia do quân xâm lược bên tàu cử Cao Biền Làm tiết độ sứ sang đô hộ nước nam ta, lúc đi qua vùng đất này Cao Biền thấy đây là vùng đất có thế hình kim kê (thế chân gà - đất đãi khách) long mạch và vượng khí ở đây rất thịnh sẽ sinh người tài nỗi lên chống đối. Vì thế mà cao biền đã cho lập trấn đào giếng nhằm trấn yểm và chặn long mạch của vùng đất này.
HÀU (Giếng Làng)
Giếng làng hay còn gọi với cái tên quen thuộc của người dân nơi đây là Giếng Hàu.
Cũng không biết giếng có từ bao giờ, nhưng được các cụ cao niên trưởng lão trong làng kể lại thì giếng có từ khoảng thế kỷ thứ 15.
Còn dựa theo một số thuyết và những ghi chép trong sách Lĩnh Nam Chích Quái và sách Địa Lí Tả Ao thì cho rằng giếng xưa kia do quân xâm lược bên tàu cử Cao Biền Làm tiết độ sứ sang đô hộ nước nam ta, lúc đi qua vùng đất này Cao Biền thấy đây là vùng đất có thế hình kim kê (thế chân gà - đất đãi khách) long mạch và vượng khí ở đây rất thịnh sẽ sinh người tài nỗi lên chống đối. Vì thế mà cao biền đã cho lập trấn đào giếng nhằm trấn yểm và chặn long mạch của vùng đất này.
Tương truyền rằng về sau đã được nhà phong thủy địa lý “Tả ao tiên sinh “ở nghi Xuân phá trấn và hoá giải rồi bày cho nhân dân ở đây xây thêm Chùa Vãn Nghiêu ở hói lò phía vườn ươm và làm Lễ bồi hoàn long mạch.
Kể từ đó Cho đến nay Giếng được xem như linh hồn và là nơi Tụ thủy - Tụ Phúc của dân làng nơi đây.
Về kiến trúc: Giếng có đường kính khoảng 3m và có chiều sâu tầm 100m, được kè xếp bằng những phiến đá tròn thành 1 khối hình thoi theo 4 hướng Đông -Tây - Nam - Bắc.
Có một điều đặc biệt ở đây là giếng có nguồn nước trong và xanh biếc mạch nước nhiều và không bao giờ cạ.
Mùa hè thì mát còn mùa đông thì nước ở giếng rất ấm và có thể tắm được mà không thấy lạnh.
Trải qua bao năm, giếng hàu đã gắn bó với nhiều thế hệ cung cấp nguồn nước như dòng sữa mẹ đã nuôi lớn bao lớp người khôn lớn trưởng thành,
Ngày xưa khi chiều tối xuống hoặc những đêm trăng sáng, dân làng trong xóm rũ nhau đi gánh nước, gánh cho từng nhà đổ vào chum rồi lại gánh cho nhà khác cư như thế thật vui ...
Đây cũng là nơi hò hẹn gặp gỡ nhau của những đôi nam thanh, nữ tú thời đó cho tới nay vẫn đang còn có câu thơ rằng:
“Nắng mưa thì giếng năng đầy
Anh năng qua lại, mẹ thầy em thương “ ...
Nay xin được khép lại đoạn tản văn này bằng việc mách các bạn rằng, ở thôn Tây Bắc xã Thạch Bình TP Hà Tĩnh hiện nay vẫn còn một giếng nước Huyền thoại đó là “GIẾNG HÀU “ mà gần 1000 năm nay nước vẫn đầy và không bao giờ cạn, được truyền từ đời này qua đời khác với nhiều câu chuyện li kỳ và thú vị vẫn mãi là những hình ảnh thân thương gần gửi đến nao lòng trong tâm trí của dân làng nơi đây. Trần Phong